-
İçindekiller
- Sarılık: Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?
- Sarılığın Nedenleri
- 1. Prehepatik (Karaciğer Öncesi) Nedenler
- 2. Hepatik (Karaciğerle İlgili) Nedenler
- 3. Posthepatik (Karaciğer Sonrası) Nedenler
- Sarılığın Belirtileri
- Sarılığın Teşhisi
- Sarılığın Tedavisi
- 1. Prehepatik Sarılık Tedavisi
- 2. Hepatik Sarılık Tedavisi
- 3. Posthepatik Sarılık Tedavisi
- Sarılıktan Korunma Yolları
Sarılık: Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?
Sarılık, cilt ve gözlerin beyaz kısımlarının sarımsı bir renk alması durumudur. Bu durum, kandaki bilirubin seviyesinin artması sonucu ortaya çıkar. Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasıyla oluşan bir maddedir ve normalde karaciğer tarafından işlenir ve vücuttan atılır. Ancak, bazı durumlarda bu süreçte aksaklıklar meydana gelebilir ve bilirubin birikimi sarılığa yol açar.
Sarılığın Nedenleri
Sarılığın birçok farklı nedeni olabilir. Bu nedenler genellikle üç ana kategoriye ayrılır:
1. Prehepatik (Karaciğer Öncesi) Nedenler
Bu tür sarılık, kırmızı kan hücrelerinin aşırı yıkımı sonucu oluşur. Bu durum, vücudun bilirubin üretimini artırır ve karaciğerin bu bilirubini işleyememesiyle sonuçlanır. Prehepatik sarılığın yaygın nedenleri şunlardır:
- Hemolitik anemi
- Orak hücre anemisi
- Talassemi
- G6PD eksikliği
2. Hepatik (Karaciğerle İlgili) Nedenler
Bu tür sarılık, karaciğerin bilirubini işleyememesi veya atamaması sonucu oluşur. Hepatik sarılığın yaygın nedenleri şunlardır:
- Hepatit (A, B, C, D, E)
- Alkolik karaciğer hastalığı
- Siroz
- Karaciğer kanseri
- Gilbert sendromu
3. Posthepatik (Karaciğer Sonrası) Nedenler
Bu tür sarılık, bilirubinin karaciğerden safra yolları aracılığıyla atılamaması sonucu oluşur. Posthepatik sarılığın yaygın nedenleri şunlardır:
- Safra taşı
- Pankreas kanseri
- Safra yolu tıkanıklığı
- Kolanjit
Sarılığın Belirtileri
Sarılığın en belirgin belirtisi, cilt ve gözlerin sarımsı bir renk almasıdır. Ancak, sarılığın diğer belirtileri de olabilir:
- Koyu renkli idrar
- Açık renkli dışkı
- Kaşıntı
- Yorgunluk
- Karın ağrısı
- Kilo kaybı
- Bulantı ve kusma
Sarılığın Teşhisi
Sarılığın teşhisi, genellikle fiziksel muayene ve çeşitli laboratuvar testleri ile konur. Doktorunuz, sarılığın nedenini belirlemek için aşağıdaki testleri isteyebilir:
- Kan testleri: Bilirubin seviyelerini ölçmek ve karaciğer fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılır.
- İdrar testleri: Bilirubin ve diğer maddelerin seviyelerini kontrol etmek için kullanılır.
- Görüntüleme testleri: Ultrason, CT taraması veya MRCP gibi testler, karaciğer ve safra yollarının görüntülenmesine yardımcı olabilir.
- Biyopsi: Karaciğer dokusunun mikroskop altında incelenmesi için küçük bir örnek alınabilir.
Sarılığın Tedavisi
Sarılığın tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir. İşte sarılığın yaygın nedenlerine yönelik bazı tedavi yöntemleri:
1. Prehepatik Sarılık Tedavisi
Prehepatik sarılığın tedavisi, genellikle kırmızı kan hücrelerinin yıkımını azaltmaya yönelik tedavileri içerir:
- Hemolitik anemi tedavisi: Kortikosteroidler veya immünosupresanlar kullanılabilir.
- Orak hücre anemisi tedavisi: Hidroksiüre veya kan transfüzyonları kullanılabilir.
- G6PD eksikliği tedavisi: G6PD eksikliğine neden olan ilaçlardan ve gıdalardan kaçınılmalıdır.
2. Hepatik Sarılık Tedavisi
Hepatik sarılığın tedavisi, karaciğerin işlevini iyileştirmeye yönelik tedavileri içerir:
- Hepatit tedavisi: Antiviral ilaçlar veya interferon tedavisi kullanılabilir.
- Alkolik karaciğer hastalığı tedavisi: Alkol tüketiminin durdurulması ve beslenme desteği sağlanabilir.
- Siroz tedavisi: Diüretikler, beta blokerler veya karaciğer nakli gerekebilir.
- Karaciğer kanseri tedavisi: Cerrahi, kemoterapi veya radyoterapi kullanılabilir.
3. Posthepatik Sarılık Tedavisi
Posthepatik sarılığın tedavisi, safra yollarındaki tıkanıklığı gidermeye yönelik tedavileri içerir:
- Safra taşı tedavisi: ERCP veya cerrahi müdahale gerekebilir.
- Pankreas kanseri tedavisi: Cerrahi, kemoterapi veya radyoterapi kullanılabilir.
- Safra yolu tıkanıklığı tedavisi: Stent yerleştirme veya cerrahi müdahale gerekebilir.
Sarılıktan Korunma Yolları
Sarılıktan korunmak için bazı önlemler almak mümkündür. İşte sarılıktan korunma yolları:
