• İçindekiller

  • Çölyak Hastalığı: Belirtileri ve Glutensiz Beslenme
  • Çölyak Hastalığının Belirtileri
  • Gastrointestinal Belirtiler
  • Diğer Belirtiler
  • Çölyak Hastalığının Teşhisi
  • Kan Testleri
  • Endoskopi ve Biyopsi
  • Genetik Testler
  • Glutensiz Beslenme
  • Gluten İçeren Gıdalar
  • Glutensiz Gıdalar
  • Glutensiz Ürünler ve Etiket Okuma
  • Glutensiz Beslenmenin Faydaları

Çölyak Hastalığı: Belirtileri ve Glutensiz Beslenme

Çölyak hastalığı, dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen, genetik bir otoimmün hastalıktır. Bu hastalık, gluten adı verilen bir protein grubuna karşı vücudun anormal bir bağışıklık tepkisi vermesiyle ortaya çıkar. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunur. Çölyak hastalığı olan bireyler, gluten tükettiklerinde ince bağırsaklarında hasar meydana gelir ve bu durum, besinlerin emilimini olumsuz etkiler. Bu yazıda, çölyak hastalığının belirtileri, teşhisi ve glutensiz beslenme hakkında detaylı bilgiler bulacaksınız.

Çölyak Hastalığının Belirtileri

Çölyak hastalığının belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve bazı durumlarda belirti göstermeyebilir. Ancak, yaygın olarak görülen belirtiler şunlardır:

Gastrointestinal Belirtiler

• Karın ağrısı
• Şişkinlik
• İshal
• Kabızlık
• Bulantı ve kusma
• Yağlı dışkı (steatore)

Diğer Belirtiler

• Kilo kaybı
• Yorgunluk
• Demir eksikliği anemisi
• Eklem ve kemik ağrıları
• Baş ağrısı
• Deri döküntüleri (dermatitis herpetiformis)
• Depresyon ve anksiyete
• Büyüme geriliği (çocuklarda)

Çölyak Hastalığının Teşhisi

Çölyak hastalığının teşhisi, genellikle bir dizi test ve inceleme ile konur. İşte teşhis sürecinde kullanılan yöntemler:

Kan Testleri

Çölyak hastalığının teşhisinde ilk adım, kan testleridir. Bu testler, vücudun gluten tüketimine karşı ürettiği antikorları tespit eder. En yaygın kullanılan kan testleri şunlardır:

• Anti-tTG (anti-doku transglutaminaz) antikor testi
• Anti-EMA (anti-endomisyum antikor) testi
• Deamidated gliadin peptide (DGP) antikor testi

Endoskopi ve Biyopsi

Kan testleri pozitif çıkarsa, teşhisi doğrulamak için endoskopi ve biyopsi yapılır. Bu işlem sırasında, ince bağırsaktan küçük doku örnekleri alınarak mikroskop altında incelenir. İnce bağırsak villuslarının hasar görüp görmediği kontrol edilir.

Genetik Testler

Çölyak hastalığı genetik bir hastalık olduğundan, HLA-DQ2 ve HLA-DQ8 genlerinin varlığı da kontrol edilebilir. Bu genlerin varlığı, çölyak hastalığı riskini artırır, ancak bu genlere sahip olmak hastalığın kesin olarak gelişeceği anlamına gelmez.

Glutensiz Beslenme

Çölyak hastalığının tek tedavisi, ömür boyu sürecek bir glutensiz diyettir. Gluten içeren gıdalardan tamamen kaçınmak, bağırsakların iyileşmesine ve belirtilerin ortadan kalkmasına yardımcı olur. Glutensiz beslenme, başlangıçta zorlayıcı olabilir, ancak doğru bilgi ve planlama ile yönetilebilir.

Gluten İçeren Gıdalar

Glutensiz beslenmeye geçiş yaparken, hangi gıdaların gluten içerdiğini bilmek önemlidir. İşte kaçınılması gereken bazı yaygın gıdalar:

• Buğday, arpa ve çavdar
• Buğday unu, arpa maltı, çavdar unu
• Makarnalar
• Ekmekler
• Kekler, kurabiyeler ve diğer unlu mamuller
• Bira ve malt içecekler

Glutensiz Gıdalar

Glutensiz beslenme için birçok alternatif gıda bulunmaktadır. İşte glutensiz beslenme için uygun bazı gıdalar:

• Pirinç ve pirinç unu
• Mısır ve mısır unu
• Patates ve patates unu
• Kinoa
• Karabuğday
• Amarant
• Teff
• Glutensiz yulaf

Glutensiz Ürünler ve Etiket Okuma

Glutensiz ürünler, marketlerde ve online mağazalarda giderek daha fazla bulunabilir hale gelmiştir. Ancak, ürün etiketlerini dikkatlice okumak önemlidir. “Glutensiz” etiketi taşıyan ürünler, genellikle güvenlidir, ancak çapraz bulaşma riskine karşı dikkatli olunmalıdır. İşte etiketlerde dikkat edilmesi gereken bazı ifadeler:

• “Glutensiz”
• “Buğday içermez”
• “Çapraz bulaşma riski yoktur”

Glutensiz Beslenmenin Faydaları

Glutensiz beslenme, çölyak hastalığı olan bireyler için birçok fayda sağlar. İşte bu faydalardan bazıları:

• Bağırsakların iyileşmesi ve normal fonksiyonlarına dönmesi
• Belirtilerin ortadan kalkması
• Bes