• İçindekiller

  • Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir? Belirtileri ve Tedavi Seçenekleri
  • Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir?
  • Obsesyonlar
  • Kompulsiyonlar
  • OKB Belirtileri
  • Obsesyon Belirtileri
  • Kompulsiyon Belirtileri
  • OKB’nin Nedenleri
  • Genetik Faktörler
  • Biyolojik Faktörler
  • Çevresel Faktörler
  • Psikolojik Faktörler
  • OKB Tanısı
  • OKB Tedavi Seçenekleri
  • Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir? Belirtileri ve Tedavi Seçenekleri

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyen, tekrarlayan düşünceler (obsesyonlar) ve bu düşünceleri hafifletmek için yapılan davranışlar (kompulsiyonlar) ile karakterize edilen bir anksiyete bozukluğudur. Bu yazıda, OKB’nin ne olduğunu, belirtilerini ve tedavi seçeneklerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir?

OKB, kişinin istem dışı olarak zihnine gelen ve rahatsız edici düşünceler, imgeler veya dürtüler (obsesyonlar) ile bu düşünceleri kontrol altına almak veya rahatlamak amacıyla yapılan tekrarlayıcı davranışlar (kompulsiyonlar) ile karakterize edilen bir ruh sağlığı bozukluğudur. Bu durum, kişinin günlük yaşamını, işini, sosyal ilişkilerini ve genel yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.

Obsesyonlar

Obsesyonlar, kişinin istemeden zihnine gelen ve rahatsız edici, tekrarlayıcı düşünceler, imgeler veya dürtülerdir. Bu düşünceler genellikle kaygı ve sıkıntıya neden olur. Yaygın obsesyon örnekleri şunlardır:

• Kirlenme veya mikrop kapma korkusu
• Bir şeylerin simetrik veya düzenli olmaması
• Başkalarına zarar verme korkusu
• Uygunsuz veya tabu düşünceler

Kompulsiyonlar

Kompulsiyonlar, obsesyonların neden olduğu kaygıyı azaltmak veya önlemek amacıyla yapılan tekrarlayıcı davranışlar veya zihinsel eylemlerdir. Bu davranışlar genellikle geçici bir rahatlama sağlar, ancak uzun vadede kaygıyı artırabilir. Yaygın kompulsiyon örnekleri şunlardır:

• El yıkama veya temizlik
• Eşyaları düzenleme veya simetrik hale getirme
• Kapıların kilitli olup olmadığını sürekli kontrol etme
• Sayma veya belirli kelimeleri tekrarlama

OKB Belirtileri

OKB belirtileri, obsesyonlar ve kompulsiyonlar olarak iki ana kategoriye ayrılır. Bu belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve zamanla şiddetlenebilir veya hafifleyebilir.

Obsesyon Belirtileri

Obsesyon belirtileri şunları içerebilir:

• Kirlenme veya mikrop kapma korkusu
• Bir şeylerin simetrik veya düzenli olmaması
• Başkalarına zarar verme korkusu
• Uygunsuz veya tabu düşünceler
• Şüphecilik ve sürekli kontrol etme ihtiyacı

Kompulsiyon Belirtileri

Kompulsiyon belirtileri şunları içerebilir:

• El yıkama veya temizlik
• Eşyaları düzenleme veya simetrik hale getirme
• Kapıların kilitli olup olmadığını sürekli kontrol etme
• Sayma veya belirli kelimeleri tekrarlama
• Belirli bir ritüeli tamamlamadan rahatlayamama

OKB’nin Nedenleri

OKB’nin kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, çeşitli faktörlerin bu bozukluğun gelişiminde rol oynadığı düşünülmektedir. Bu faktörler genetik, biyolojik, çevresel ve psikolojik olabilir.

Genetik Faktörler

Ailede OKB öyküsü olan kişilerde bu bozukluğun gelişme riski daha yüksektir. Genetik yatkınlık, OKB’nin ortaya çıkmasında önemli bir rol oynayabilir.

Biyolojik Faktörler

Beyindeki kimyasal dengesizlikler, özellikle serotonin adı verilen nörotransmitterin düzensizliği, OKB ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca, beyin yapısındaki anormallikler de OKB’nin gelişiminde rol oynayabilir.

Çevresel Faktörler

Travmatik olaylar, stresli yaşam koşulları veya çocukluk döneminde yaşanan olumsuz deneyimler, OKB’nin ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.

Psikolojik Faktörler

Belirli kişilik özellikleri, düşük benlik saygısı veya aşırı mükemmeliyetçilik gibi psikolojik faktörler, OKB riskini artırabilir.

OKB Tanısı

OKB tanısı, genellikle bir psikiyatrist veya klinik psikolog tarafından yapılan detaylı bir değerlendirme ile konur. Tanı sürecinde aşağıdaki adımlar izlenir:

• Detaylı bir tıbbi ve psikiyatrik öykü alınması
• Belirtilerin değerlendirilmesi ve şiddetinin belirlenmesi
• Diğer olası ruh sağlığı bozukluklarının dışlanması
• Tanı kriterlerinin karşılanıp karşılanmadığının belirlenmesi

OKB Tedavi Seçenekleri

OKB tedavisinde kullanılan yöntemler, kişinin belirtilerinin şiddetine ve bireysel ihtiyaçlarına göre değişebilir. Yaygın tedavi seçenekleri şunlardır:

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), OKB tedavisinde en etkili psikoterapi yöntemlerinden biridir. BDT, kişinin obsesyonlarını ve kompulsiyonlarını tanımasına, bu düşünce ve davranışları değiştirmesine yardımcı olur. BDT’nin bir alt türü olan Maruz Bırakma ve Tepki Önleme (ERP) terap